އިބްރާހީމް ޙަސަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަޝްރަޙުގައި އިންތިޚާބުތަކާ ގުޅިގެން ކޯލިޝަން ހެދުމަކީ އާންމު ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، ފާއިތުވި އިންތިޚާބުތަކަށް ބަލާއިރު، އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރުމަށް ކޯލިޝަން ހެދުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތްކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ކުދިޕާޓީތަކުގެ ދައުރު މިކަމުގައި ވަރަށް ކުޑަކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.
2008 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވުނު ރިޔާސީ އިންތިޚާބަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބޭއްވުނު ގިނަ ޕާޓީތަކެއް ބައިވެރިވި އިންތިޚާބެވެ. ވަޠަން އެދޭ ގޮތަށް ޝިއާރާ އެކު ސިޔާސީ ހުރިހާ ފަރާތްތައް ގުޅިގެން ރައީސް މައުމޫންގެ 30އަހަރުގެ ވެރިކަން ނިމުމަކަށް ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ފެށުނެވެ. ވީމާ މި އިންތިޚާބުގައި ކޯލިޝަންތަކެއް އުފެދި، ކުދި ޕާޓީތަކުގެ ދައުރު ފާހަގަކޮށްލެވޭ މިންވަރަކަށް ފެނިގެން ދިޔައެވެ. ގުޅިގެން ކުރެވުނު މަސައްކަތުން 2008ގައި ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ގުޅިފައިވާ ކޯލިޝަން ގެ ކެންޑިޑޭޓް އެމްޑީޕީގެ ކެންޑިޑޭޓް ރައީސް ނަޝީދު ކާމިޔާބު ކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމާ އެކު ކޯލިޝަންގެ ތެރޭގައި މައްސަލަ ޖެހެން ފެށިއެވެ. ވީމާ ރައީސް ނަޝީދު ރިޔާސީ ކުރު މުއްދަތުގައި ދިމާވި އެންމެ ބޮޑު ގޮން ޖެހުމަކަށް ވެގެން ދިޔައީ ކުދި ޕާޓީތަކަށް ސަރުކާރުގެ ބައިއަޅަން ޖެހުމެވެ. ސިޔާސީ ވެރިން ހިތް ރުއްސުމަށްޓަކައި އެމަނިކުފާނަށް ބުރަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައް ވަން ޖެހުނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ދައުރު ހަމަ ނުކުރެއްވުގެ އެއް ސަބަބަކީ ވެސް ވެރިކަމާއި މާލީ ދަހިވެތި ކަމުގައި ތިއްބެވި ކުދި ޕާޓީތަކުގެ ބޭފުޅުންނަށް ލިބެން ޖެހޭ ބައިތައް ނުލިބުން ނުވަތަ ހިތް ފުރޭ ވަރު ރައީސް ނަޝީދަށް ނުކޮށް ދެވުމެވެ.
ނަމަވެސް މިއަދު ޙާލަތު ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ. ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް މިދަނީ ކުދި ޕާޓީތަކުގެ މަޤްބޫލުކަން ދައްވަމުން ނެވެ. 2023 ގައި ބޭއްވުނު ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ބަލާއިރު، މި ކަން އިތުރަށް ސާފުވެގެން ދިޔައެވެ. ޤާސިމް އިބްރާހީމްގެ ޖުމުހޫރީ ޕާޓީއަކީ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ކުރިމަތި ލައްވާ ހިތްވަރާ އެކު މަސައްކަތް ކުރައްވާ ޕާޓީއެކެވެ. ނަމަވެސް 2023ގައި ޖުމުހޫރީ ޕާޓީއަށް ލިބުނު ވޯޓް އަމިއްލަ ގޮތުން ކުރިމަތި ލެއްވި އުމަރު ނަޞީރަށް ލިބުނު ވޯޓަށް ވުރެވެސް މަދުވެގެން ދިޔަކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އުމުރުން ހަގު ޕާޓީ އެއް ކަމަށްވާ ކާނަލް ނާޒިމްގެ ލީޑަރ ކަމުގެ ދަށުގައި އުފައްދާ ފައިވާ މޯލްޑިވްސް ނެޝަނަލް ޕާޓީއަށް2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި 2000ވޯޓްވެސް ހަމަ ނުކުރެވުނެވެ. ދެން އޮތީ ސަން ސިޔާމު އެމްޑީ އޭ އާއި ދީނީ ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި ދައްކަވާ އަދާލަތު ޕާޓީގެ ވާހަކަ އެވެ. އެދެ ޕާޓީ އަދި ރާއްޖޭގައި ބޭއްވުނު ރިޔާސީ އިންތިޚާބަކަށް ކުރިމަތި ލައްވާފައެއް ނުވެއެވެ. އެއީ ފަހަރެއްގާ އެދެޕާޓީ އަކީ ވެސް މިހާރު ރައްޔިތުންގެ ޗޮއިސް ކަމަށް ނުވާތީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. 2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގައި އެދެ ޕާޓީން ތާއިދު ކުރެއްވީ ރައީސް ޞާލިހަށެވެ. އެދެ ޕާޓީގެ އިސް ފަރާތްތަކުން ރާއީސް ޞާލިހަށް ތާއިދު ހޯއްދެވުމަށްޓަކައި މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް އެދެ ޕާޓީން ކުރެއްވި މަސައްކަތުން ރާއީސް ޞާލިހަށް ލިބުނު ވޯޓެއް ނެތްކަން ދެވަނަ ބުރުގެ ނަތީޖާ އަށް ބަލާ ލުމުން ދޭހަވެއެވެ. ރައީސް ޞާލިޙް ފުރަތަމަ ބުރުގައި ރަގަޅު ނަތީޖާއެއް ނުލިބުމުގެ އަސްލަކީ އެދެޕާޓީގެ ލީޑަރުން ފޯޑިއަމްތަކުގައި ދެއްކެވި ދިވެހިން ބަލައި ނުގަންނަ ވާހަކަ ތަކުން ކަމަށް ވުމަކީވެސް ވެދާނެ ކަމެކެވެ. ދެވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީ އޭ ވެސް އަދި ޖުމުހޫރީ ޕާޓީވެސް އަދި މޯލްޑިވްސް ނެޝަނަލް ޕާޓީން ތާއިދު ކުރެއްވީ ޑރ މުޢިއްޒު އަށެވެ. ނަމަވެސް މިޕާޓީތަކަށް ރައްޔިތުންގެ ތާއިދެއް ނެތްކަން އެގޭ އިރުވެސް ޑރ މުއިއްޒުއަށް ތާއިދު ކުރެއްވީ ރިޔާސީ ރޭސް މުއިއްޒު ކާމިޔާބު ކުރައްވާނެކަން ކުދި ޕާޓީ ތަކުގެ ލީޑަރުންނަށް ކަށަވަރު ވެފައި ވާތީއެވެ. ސަރުކާރުން ލިބޭނެ މަޤާމު ތަކައި ބައިތަކުގެ ދަހިވެތި ބޭނުމުގައި ނޫން އެހެން ބޭނުމެއް ނެތެވެ. އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާއަށް ބަލާއިރު، ކުދި ޕާޓީތަކުގެ އިތުރުވި ވޯޓެއް ނެތެވެ. އެޕާޓީ ތަކުން ތާއިދު ނުކުރެއްވި ނަމަވެސް ރިޔާސީ ރޭސް ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމުކަށް ޑރ މުއިއްޒުއަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ރައްޔިތުނަށް ތިލަ ނުވާ ކަމަކީ ކުދި ޕާޓީ ތަކުގައި ތިބީ މަހުޖަނުން ކަމަށް ވެފައި އެބޭފުޅުން ޑރ މުއިއްޒުއަށް ވެދެއްވި ފައިސާގެ އެހީތެރި ކަމެވެ. ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް މިދަނީ މި ޕާޓީތަކަށް ލިބޭ ވޯޓުގެ އަދަދު ވަރަށް މަދުވުމެވެ. މި ޕާޓީތަކުގެ ސަބަބުން އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާއަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ނާންނަކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. އަދި ކޯލިޝަނެއްގައި ބައިވެރިވިޔަސް، އެ ޕާޓީއެއްގެ ވޯޓު ބޭސް އެހެން ކެންޑިޑޭޓަކަށް ބަދަލުވާކަން ޔަގީން ނުވެއެވެ. ދެން މިއަދުގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ބަލާއިރު ކުދި ޕާޓީތަކުން މަޖިލީހުގެ ތިބި ހައެއްކަ މެމްބަރުންގެ އެއްވެސް ބޭނުމެއް ސަރުކާރަކަށް ނެތެވެ. އެމެމްބަރުން ރުހުން ނެތި ވެސް މަޖިލީހުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް ސަރުކާރު ހިންގާ ޕާޓީއަށް އެބައޮތެވެ. ދެން އޮތީ އިދިކޮޅު ޕާޓީއާއި އެޕާޓީތަކުން ގުޅުމެވެ. އެހެންވިޔަސް ސަރުކާރަށް “ކެހެރިއެއް” ތެމިލާހެން ވެސް ހީނުވާނެއެވެ.
ވީމާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ކަންކަމުން ކުދި ޕާޓީތަކުގެ ދައުރު މިވަނީ އޮއްސިފައެވެ. ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ގެއްލިފައެވެ. ކުދި ޕާޓީތަކާ ކޯލިޝަން ހެދުމުގެ ސަބަބުން ސަރުކާރަށާއި ރައްޔިތުންނަށް ގެއްލުންތައް ލިބެމުން ދެއެވެ. އިތުރު އުދަނގޫ ކުރިމަތިވެއެވެ. އެއީ ސިޔާސީ މަޤާމުތައް ގިނަ ކުރުމާއި އެކު ދައުލަތުގެ ޚަރަދު ބޮޑުވުމެވެ. ސަރުކާރުގެ ޚަރަދު ހަމަ ޖެއްސުމަށްޓަކައި އެކި ނަންނަމުގައި ރައްޔިތުންގެ އަތުން ފައިސާތައް ނަގަން ޖެހުމެވެ. މިއަދު ދިވެހި ރާއްޖެ މިވަނީ ދެ ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީއަށް ފައްކާ ވެފައެވެ.
Leave a Reply